شاید برای شما هم پیش آمده که متوجه شوید شخصی با نام یا عکس شما، یا حتی برند کسب‌وکارتان، یک صفحه جعلی (فیک) در اینستاگرام یا تلگرام ساخته است. این اتفاق نه تنها باعث سلب اعتماد دیگران می‌شود، بلکه گاهی به حیثیت شخصی یا حرفه‌ای‌تان نیز لطمه می‌زند.
در چنین شرایطی، بسیاری نمی‌دانند باید از کجا شروع کنند یا اصلاً آیا قانون برای مقابله با صفحات فیک اقدامی می‌کند یا نه. پاسخ کوتاه این است: بله، قانون از شما حمایت می‌کند. در ادامه، مراحل کامل شکایت، قوانین مربوط، و دیدگاه حقوقی را بررسی می‌کنیم.
تعریف قانونی صفحه فیک و مصادیق آن
در قوانین ایران، ساخت صفحه جعلی می‌تواند مشمول یکی از این جرایم شود:
مصادیق اصلی صفحات فیک از نظر حقوقی:
- جعل عنوان یا هویت (مثلاً ساخت پیج به نام شخص دیگر)
- نشر اکاذیب یا توهین و افترا
- سوء استفاده از عکس یا اطلاعات شخصی
- تهدید، اخاذی یا کلاهبرداری اینترنتی
توجه: طبق ماده 16 قانون جرایم رایانه‌ای، جعل هویت در فضای مجازی جرم است و تا 2 سال حبس یا جزای نقدی دارد.
مراحل قانونی شکایت از صفحه فیک
مرحله اول: جمع‌آوری مستندات
- از صفحه فیک اسکرین‌شات واضح تهیه کنید
- لینک مستقیم صفحه را کپی و ذخیره کنید
- اگر پیام تهدیدآمیز یا توهین‌آمیز دارید، آن‌ها را هم مستند کنید
مرحله دوم: ثبت شکایت در سامانه پلیس فتا یا دفاتر خدمات قضایی
- ورود به سایت پلیس فتا:
https://www.cyberpolice.ir - انتخاب گزینه “ثبت گزارش مردمی” یا مراجعه حضوری
- یا از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شکایت را ثبت کنید
مرحله سوم: پیگیری قضایی از طریق دادسرا
- پرونده به دادسرای ویژه جرایم رایانه‌ای ارجاع می‌شود
- مقام قضایی دستور شناسایی و فیلتر صفحه را صادر می‌کند
- با هماهنگی با پلتفرم‌ها (مثلاً اینستاگرام) و پلیس فتا، امکان حذف یا پیگیری صاحب پیج وجود دارد
نقش وکیل در پرونده‌های مربوط به صفحات فیک
در بسیاری از موارد، پیچیدگی فنی و حقوقی این نوع پرونده‌ها باعث می‌شود افراد عادی نتوانند به‌تنهایی حق خود را بگیرند. در اینجاست که کمک گرفتن از یک وکیل متخصص اهمیت پیدا می‌کند.
چه زمانی می‌توان شکایت کرد؟ محدودیت‌ها و شرایط
| وضعیت صفحه فیک | آیا می‌توان شکایت کرد؟ | توضیح |
|---|---|---|
| استفاده از نام و عکس شما | بله | مشمول جعل هویت و نقض حریم خصوصی است |
| استفاده از نام برند تجاری | بله | قابل پیگیری با استناد به قانون حمایت از علائم تجاری |
| استفاده طنز یا فیک فن‌پیج | بستگی دارد | اگر به کسی توهین یا آسیب نرساند، ممکن است قابل پیگیری نباشد |
| ناشناس بودن سازنده پیج | بله | پلیس فتا قابلیت ردیابی IP و هویت را دارد |
نکات مهم قبل از شکایت
پیش از هر اقدام این موارد را در نظر بگیرید:
- هرچه مدارک شما دقیق‌تر باشد، روند رسیدگی سریع‌تر پیش می‌رود
- پیگیری شکایت زمان‌بر است، اما اگر درست انجام شود، نتیجه می‌دهد
- در مواردی، وکیل می‌تواند به‌صورت مستقیم مکاتبه با اینستاگرام یا پلتفرم خارجی انجام دهد (از طریق فرآیند رسمی DMCA یا فرم‌های گزارش تخلف)
جمع‌بندی از دیدگاه وکیل قاضی مردم
طبق تجربه‌ی تیم وکیل قاضی مردم، مهم‌ترین نکته در مواجهه با صفحات فیک، واکنش سریع و مستندسازی حرفه‌ای است. بسیاری از افراد به دلیل نداشتن آگاهی حقوقی یا بی‌تفاوتی، اجازه می‌دهند که اعتبار و اعتمادشان آسیب ببیند.
درحالی‌که قانون، ابزار لازم برای پیگیری چنین جرایمی را در اختیار شهروندان قرار داده است، بهره‌گیری از مشاوره تخصصی در کنار پیگیری از پلیس فتا و مراجع قضایی، مسیر را هموارتر می‌کند.
