به مناسبت میلاد پیامبر اعظم (ص) و امام جعفر صادق (ع)، با پیشنهاد رئیس قوه قضائیه و موافقت رهبر معظم انقلاب اسلامی، بخشنامه‌ای برای عفو و تخفیف مجازات محکومان صادر شد. این عفو که در قالب «عفو معیاری» در نظر گرفته شده، جمع زیادی از محکومان دادگاه‌های عمومی و انقلاب، سازمان قضائی نیروهای مسلح و سازمان تعزیرات حکومتی را شامل می‌شود. همچنین در این دوره برخی از محکومان امنیتی نیز با شرایط خاص مشمول عفو خواهند بود؛ موضوعی که در دوره‌های گذشته کمتر سابقه داشته است.
طبق توضیحات حجت‌الاسلام والمسلمین مظفری، معاون قضائی قوه قضائیه، هدف از این اقدام، کاهش آثار منفی حبس، باز اجتماعی کردن زندانیان و کمک به خانواده‌های آنان است. شرایط عفو شامل گروه‌های مختلفی از محکومان است؛ از زندانیان با محکومیت‌های کوتاه‌مدت گرفته تا افراد بالای ۷۰ سال، بیماران صعب‌العلاج، ایثارگران و حتی بانوانی که سرپرستی فرزندان خود را برعهده دارند. همچنین برای محکومان جزای نقدی، تخفیف‌ها و معافیت‌های قابل توجهی در نظر گرفته شده است.
شرایط مشمولان عفو
- محکومان به حبس‌های کمتر از ۵ سال در صورت گذراندن بخشی از محکومیت
- افراد بالای ۷۰ سال (مردان) و بالای ۶۰ سال (بانوان) با شرایط خاص
- محکومان به جرائم غیرعمدی و جزای نقدی تا سقف مشخص
- ایثارگران و خانواده شهدا با شرایط تعیین‌شده
- بیماران صعب‌العلاج و محکومان زیر ۱۸ سال در زمان ارتکاب جرم
جرایم مستثنی از عفو
با وجود گستردگی این عفو، برخی جرایم همچنان از آن مستثنی هستند. از جمله:
- سرقت‌های مسلحانه و مقرون به آزار
- قاچاق عمده مواد مخدر یا روانگردان‌ها
- جرایم امنیتی سطح بالا و جاسوسی
- اختلاس، ارتشاء و کلاهبرداری در صورت عدم رد مال یا جلب رضایت شاکی
- اسیدپاشی، آدم‌ربایی با شرایط خاص، جعل اسکناس و اخلال عمده در نظام اقتصادی
جدول خلاصه شرایط عفو
| گروه محکومان | میزان عفو یا تخفیف | شرط اصلی |
|---|---|---|
| حبس تا ۲ سال | دو سوم باقیمانده | گذراندن ۳ ماه حبس |
| حبس ۲ تا ۵ سال | سه پنجم باقیمانده | بخشی از محکومیت سپری شده |
| ایثارگران و خانواده شهدا | تا سه پنجم | تأییدیه مراجع ذیربط |
| محکومان بالای ۷۰ سال مرد / ۶۰ سال زن | بخشی از باقیمانده حبس | ارائه مدارک یا تأییدیه پزشکی قانونی |
| محکومان جزای نقدی | بخش یا کل جزای نقدی | گذراندن حداقل بخشی از حبس به دلیل عجز از پرداخت |
جمع‌بندی از دیدگاه وکیل قاضی مردم
از نگاه وکیل قاضی مردم ، عفو معیاری اخیر یکی از گسترده‌ترین طرح‌های عفو در سال‌های اخیر است که دامنه‌ی وسیعی از محکومان را در بر می‌گیرد. با این حال، توجه به استثناها اهمیت زیادی دارد؛ چرا که برخی جرایم سنگین و حدی همچنان خارج از دایره این عفو قرار دارند. این اقدام علاوه بر کمک به کاهش جمعیت زندان‌ها، فرصتی برای بازگشت محکومان به جامعه و حمایت از خانواده‌های آنان ایجاد می‌کند.
