ثبت رسمی قراردادهای اجاره حالا بیش از هر زمان دیگری برای موجران و مستأجران اهمیت پیدا کرده است. طبق قوانین تازه در حوزه‌ی ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها، صاحبخانه‌هایی که قراردادهای اجاره‌ی دو ساله یا بیشتر منعقد کنند، می‌توانند از معافیت‌های چشمگیر مالیاتی برخوردار شوند. این تغییرات قانونی با هدف افزایش شفافیت، کاهش اختلافات و تضمین حقوق طرفین قرارداد تصویب شده و موجی از تحولات در بازار اجاره ایران به همراه داشته است.
جزئیات معافیت مالیاتی برای قراردادهای اجاره بلندمدت
سخنگوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اعلام کرده است که مطابق قانون جدید، قراردادهای اجاره بلندمدت مزایای ویژه‌ای دارند:
تخفیف ۷۰ درصدی برای قراردادهای دو ساله
اگر موجر قرارداد اجاره‌ی دو ساله تنظیم کند و در طول این مدت قرارداد فسخ نشود، مشمول تخفیف ۷۰ درصدی مالیات خواهد شد.
معافیت ۱۰۰ درصدی برای قراردادهای سه ساله و بیشتر
در صورتی که قرارداد اجاره برای سه سال یا بیشتر باشد، موجر به طور کامل از پرداخت مالیات معاف خواهد شد. این موضوع انگیزه‌ای جدی برای تشویق به تنظیم قراردادهای پایدار و بلندمدت است.
الزام ثبت قراردادهای اجاره در سامانه‌های رسمی
بر اساس تبصره ۹ الحاقی به ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، موجران املاک مسکونی موظف‌اند قراردادهای اجاره خود را ظرف یک ماه از تاریخ انعقاد یا تمدید، در یکی از سامانه‌های رسمی ثبت کنند:
- سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور
- سامانه ثبت الکترونیک اسناد
پیامد عدم ثبت قرارداد
در صورت عدم ثبت قرارداد یا ثبت اطلاعات خلاف واقع، موجر نه تنها از معافیت مالیاتی محروم می‌شود، بلکه طبق حکم مرجع قضایی، موظف به پرداخت ۵۰ درصد ارزش اجاره ملک به نفع دولت خواهد بود.
نحوه ثبت رسمی قراردادهای اجاره
قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول (مصوب ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳) فرآیند مشخصی را برای ثبت قراردادهای اجاره در نظر گرفته است.
حالت اول: مراجعه مستقیم به دفتر اسناد رسمی
طرفین می‌توانند مستقیماً برای تنظیم سند رسمی اجاره به دفتر اسناد رسمی مراجعه کنند.
حالت دوم: شروع از بنگاه مشاور املاک
در این روش ابتدا پیش‌نویس قرارداد توسط مشاور املاک تنظیم شده و حداکثر ظرف ۵ روز طرفین باید به دفتر اسناد رسمی مراجعه کنند.
حالت سوم: ثبت یکسان در سامانه مشاور املاک
در این شیوه، قرارداد یکسان اجاره توسط مشاور املاک در سامانه ثبت می‌شود و طرفین حداکثر ظرف سه ماه باید فرآیند رسمی‌سازی را در دفتر اسناد رسمی تکمیل کنند.
نکات کلیدی برای موجران و مشاوران املاک
براساس قوانین جدید، چند نکته مهم باید مورد توجه قرار گیرد:
- قراردادهای اجاره بلندمدت (دو سال یا بیشتر) مشمول تخفیف و معافیت مالیاتی خواهند شد.
- ثبت قراردادهای اجاره در سامانه‌های رسمی ظرف یک ماه از تاریخ انعقاد یا تمدید الزامی است.
- برای قراردادهای کمتر از دو سال، ثبت رسمی در دفاتر اسناد رسمی اختیاری است، اما همچنان باید در سامانه معاملات املاک ثبت شوند.
- قراردادهای اجاره بیش از دو سال برای املاک دارای سند مالکیت حدنگار سبزرنگ باید به صورت رسمی در سامانه ثبت الکترونیک اسناد ثبت شوند.
جمع‌بندی از دیدگاه رسانه‌های حقوقی
از دیدگاه منابع حقوقی و تخصصی مانند وکلاپرس و اظهارات سخنگوی سازمان ثبت اسناد، قوانین جدید نه تنها به ساماندهی بازار اجاره کمک می‌کند بلکه برای موجران نیز مزایای مالیاتی قابل توجهی به همراه دارد. شفافیت، کاهش دعاوی حقوقی و حمایت از مستأجران مهم‌ترین اهداف این مصوبات هستند. در واقع، هر موجری که به دنبال بهره‌مندی از معافیت‌های مالیاتی و تضمین حقوق خود است، باید مسیر ثبت رسمی و قانونی قرارداد اجاره را جدی بگیرد.
